Έλλην ο Καπετάνιος
Όλα ξεκίνησαν κατά την Εθνική Επανάσταση όταν το 1824 η Αγγλία χορηγεί τα πρώτα δάνεια, διχάζει το έθνος και οδηγεί τα κόμματα σε εμφύλιο με σκοπό να καρπωθούν τις χρυσές λίρες… Η Ελλάδα απώλεσε την εθνική της κυριαρχία λίγα χρόνια μετά τον ένδοξο επαναστατικό της αγώνα…
Οι «ανάγκες» της εποχής προέβλεπαν δαπάνες στις οπλικές δυνάμεις που φυσικά οδήγησαν σε υπερβολικές βαθμοδοσίες. Το αποτέλεσμα ήταν οι αξιωματικοί να αγγίξουν τον αριθμό των οπλιτών(!!) και ο σοφός λαός να ανακηρύξει τους βαθμοφόρους της εποχής του ως «Ο Καπετάν Ένας». Φτωχός ο Έλλην αλλά με διαχρονική αίσθηση του χιούμορ...
Έλλην ο Υπεργολάβος
Από το 1824 έως το 1897 η Ελλάδα δανείστηκε 770 εκ. γαλλικά φράγκα από τα οποία έβαλε στα ταμεία της το 70% του δανείου καθώς τα υπόλοιπα διατέθηκαν σε μεσιτείες, προμήθειες και αμοιβές(!!). Επί της Τρικουπικής περιόδου, το ελληνικό κράτος χρεώθηκε με 450 εκ γαλλικά φράγκα, δηλαδή το 58% του συνόλου του δανεισμού της μέχρι το 1893.
Ο ισχυρός άνδρας της εποχής Τρικούπη, ο Ανδρέας Συγγρός, μεγαλοτραπεζίτης που εξασφάλιζε στο δημόσιο δάνεια και συμμετείχε σε πολλά δημόσια έργα της εποχής του, προσωποποίησε τον «Έλλην Υπεργολάβο». Η συμβολή του στα οικονομικά δεινά της εποχής του περιλαμβάνει μεγάλα χρηματιστηριακά σκάνδαλα και φυσικά τη συμμετοχή του στην πτώχευση της κυβέρνησης Τρικούπη, της τρίτης στη σειρά μέχρι τότε. Η Ελλάς χάνει το τρένο του εκσυγχρονισμού…
Τα διοικητικά χαρίσματα του Έλλην Υπεργολάβου οδήγησαν, τέσσερα χρόνια μετά την πτώχευση του 1893, στην οδυνηρή επιβολή ελέγχου των δημοσίων οικονομικών από το Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΔΟΕ) υπό τη μορφή «οικονομικής βοήθειας».
Έλλην ο μικροαστός Επαναστάτης
Από το 1900 μέχρι το 1932, νέα εξωτερικά δάνεια για την εξυπηρέτηση παλαιών οφειλών δανείων, την διεξαγωγή πολέμων, την ενσωμάτωση νέων περιοχών αλλά και το «πελατειακό φαγοπότι» διογκώνουν ακόμη περισσότερο το εξωτερικό χρέος με αποτέλεσμα την τέταρτη κήρυξη πτώχευσης από τον Βενιζέλο το 1932...
Εδώ θα ήθελα να κλείσω το πρώτο μέρος της συνοπτικής ιστορικής αναδρομής στο νεοελληνικό χρέος με μια αναφορά σε ένα σημαντικό γεγονός της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα που προσομοιάζει στα πρόσφατα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008 αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο της εποχής μας:
Η διεθνής επιτήρηση (ΔΟΕ) επιβάλει δυσβάσταχτους φόρους και εξαντλεί την ελληνική κοινωνία. Από τις αρχές του 1900, η ακμάζουσα μικροαστική τάξη, όμως, αρχίζει να χάνει την αξιοπιστία της στον κοινοβουλευτισμό. Ο μικροαστός αποστασιοποιείται από το κομματικό πελατειακό σύστημα. Η διαφορετική αυτή στάση εκφράζεται μέσα από κοινωνικές αναταραχές και βίαιες εκδηλώσεις στην Αθήνα που οδηγούν στο Κίνημα του 1909.
Η εξέγερση των δυσαρεστημένων μικροαστών υπαξιωματικών, των εμπορικών συντεχνιών της Αθήνας και των φοιτητών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου φανερώνει μια συλλογική συνείδηση, που εξέφραζε ευρύτερα, πέρα από ιδεολογικές διαφορές και πολιτικές προσδοκίες, ένα όραμα μιας κοινωνίας να απαλλαχθεί από το ζυγό της σύγχρονης δουλείας της, του υπέρογκου χρέους της…
