Θα μπορούσε να είναι κάλλιστα ένα απο τα άτυπα μεν, επιμορφωτικά δε, τύπου σεμινάριο newsletter από εταιρίες ανθρωπίνου δυναμικού (όρα kariera.gr) που αραδιάζουν σελίδες τα tips της εβδομάδας για να γίνουν όλοι καλύτεροι άνθρωποι και βέβαια, επιχειρηματίες. Αλλά όπως λέει ένας αγαπητός φίλος , "οι επιστήμονες του είδους ξέρουν μόνο να σε γεμίζουν πληροφορίες. Ζουμί δεν κουβαλούν τα λόγια τους."
Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια εφόσον μια εικόνα μπορεί κάλλιστα να εκκινήσει ένα ταξίδι σε μια νέα θεώρηση του τι είναι γνώση και πως δομείται μέσα μας.
Εισαγωγικά. Κάποιοι φιλόσοφοι ανά την υφήλιο, ανάμεσα τους κι ο Πλάτωνας, προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τη γνώση. Οι κλασσικοί αλλά και κλασσικιστές πίστευαν στον διαχωρισμό του γνώστη από το σώμα της γνώσης: μιλάμε δηλαδή για γνώση που αγγίζει τα όρια της ανθρώπινης νοημοσύνης, η κατάκτηση της οποίας φαντάζει ρεαλιστικά ουτοπική από έναν και μόνο άνθρωπο. Πλεόν, μοντέρνες, κυρίως κοινωνιολογικές, θεωρίες (πχ Κοινωνικός Κονστρουκτιβισμός) πρεσβεύουν ότι η γνώση ξεκινά να δομείται μέσα στις "παράγκες", στα "καφενεία" εκεί που ανταλλάζονται αξίες, αντιλήψεις, απόψεις και πληροφορίες - μια τέτοια παράγκα δεν έστησα κι εγώ σε τούτον τον ιστοτόπο για να βάλω σε κίνηση μια σπείρα δημιουργίας;
Το κυνήγι του ανθρώπου για την κατάκτηση της γνώσης είναι εις το διηνεκές - υπό τον όρο ότι θα συνεχίσει να υπάρχει νους στον άνθρωπο. Όταν ένα θεωρητικό μοντελό, όπως αυτό των Nishiba και Shimizu, αγκαλιάζει την σπείρα ως βοηθητικό σχήμα στην απεικόνιση της δομής του, τότε πραγματικά καταλαβαίνει κανείς ότι ένα τέτοιο μοντέλο επιδιώκει να αποτυπώσει την επιροή του χρόνου στην ανάδρομη φύση του ανθρώπινου νου: Όλα ξεκινούν από την καρκάνα μας και καταλήγουν πίσω εκεί, αλλά πάντοτε διαφορετικά, με άλλο νόημα. Θα σταματήσουμε να είμαστε σκεπτόμενα όντα; Όχι, αν η επιδίωξη μας είναι να βρούμε ένα νόημα στη ζωή. Τότε ίσως να μην πάψουμε ποτέ να αναζητούμε και να μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας γιατί μόνο έτσι δημιουργούμε νόημα.
Τι είναι το Ba; - οποιαδήποτε ομοιότητα με το "Μπα, δε βαριέσαι" είναι τυχαία αλλά και μοιραία. Με την στενή έννοια, το Ba είναι ένας χώρος, άλλοτε φυσικός (ένα καφενείο), άλλοτε ψηφιακός (ένα blog) και άλλοτε ιδεατός (ο κόσμος των Ιδεών του Πλάτωνα). Με την ευρεία έννοια, είναι οι συνθήκες, το "κλίμα", άλλοτε τα "συμφραζόμενα", και κάποιες φορές, αυτό που λέγαμε στα μαθηματικά "Τα ευκόλως εννοούμενα" - που συνήθως παραλείπονται.Αναφορικά λοιπόν με την δυναμική συμβολή του "καφενείου" στην δόμηση ενός συλλογικού γιγνώσκειν όπως παραπάνω, η γνώση θέλει "μεσογειακό" κλίμα για να ευδοκιμίσει. Θέλει κόσμο να μαζεύεται στις πλατείες, να κοινωνικοποιείται, να διαφωνεί έντονα και μεγαλόφωνα, να (ανα)γνωρίζει, να χαίρεται και να θρηνεί παρέα, να στηρίζει και στηρίζεται σε φίλους, αλλά πάνω απ'όλα, να μοιράζεται. Τα μικρά κοινά "μυστικά και όνειρα" γεννούν το "κλίμα", τις συνθήκες για δημιουργία - Originating Ba.
Στη μάχη αυτή της συλλογικής δημιουργίας, ο άνθρωπος ατομικά παλεύει να γίνει κατανοητός αλλά κι αντιστρόφως να καταλάβει. Μαγκιά δεν είναι να αποστηθήσει και να αναπαράγει τις πληροφορίες που απέκτησε στο μόνον της ζωής του ταξίδιον. Σκοπός είναι να αφήσει ένα μικρό λιθαράκι σ'αυτόν τον μικρόκοσμο που γνωρίζει κι αγαπά, μια ειλικρινή άποψη, μια πολύτιμη πληροφορία, ένα ανθρώπινο μήνυμα που θα γνωρίζει οτι ανοίγει ένα νέο μονοπάτι στην προσωπική αναζήτηση των συνοδοιπόρων του.
Η θεωρία, γενικά, είναι εύκολη να την αποστηθίσεις. Τόσα χρόνια πάνω από βιβλία και μπροστά από υπολογιστές, μάθαμε να μελετάμε... Το δύσκολο ξεκινά στην εφαρμογή της. Η θεωρία παραμένει άλλη μια ανθρώπινη επινόηση, ένα μόνο εργαλείο, όπως ο χάρακας στον γεωμέτρη: πόσες γραμμές θα τραβήξει και ποια μορφή θα έχει το παραγόμενο σχήμα είναι απόρροια υποκειμενικής κρίσης και προσωπικής επιλογής που πηγάζει από τις συσσωρευμένες γνώσεις, εμπειρίες, αξίες και αντιλήψεις του καθενός.
Όλα συνοψίζονται στα λόγια του Ρίτσου:
"Και να αδερφέ μου, που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα κι απλά. Καταλαβαινόμαστε τώρα, δεν χρειάζονται περισσότερα."
Γιάννης Ρίτσος, "Καπνισμένο Τσουκάλι".
Εδώ, λοιπόν, κρύβεται η μαγιά. Πως θα μάθουμε να παντρεύουμε διαφορετικές κοσμοθεωρίες, πως θα συγκλίνουμε; Ας κουβεντιάσουμε, ας διαλογιστούμε, ας μετουσιώσουμε τα μικρά κοινά μυστικά μας σ'ένα πλέγμα ρεαλιστικών ιδεών που θα έχουν σαν μοναδικό σκοπό, την ατέρμονη αναζήτηση μιας κοινής αλήθειας - Dialoguing Ba.
Αντί επιλόγου.
"Και πρώτ'απ'όλα τι εννοούμε λέγοντας παιδεία; Την πληροφορία, την τεχνική , το δίπλωμα εξειδίκευσης, που εξασφαλίζει γάμο, αυτοκίνητο κι ακίνητο με πληρωμή την πλήρη υποταγή του εξασφαλισθέντος, για, την πνευματική και ψυχική διάπλαση ενός ελεύθερου ανθρώπου, με τεχνική αναθεώρησης κι ονειρική δομής, με αγωνία απελευθέρωσης και με διαθέσεις μιας ιπτάμενης φυγής προς τ'άστρα;"
Μάνος Χατζιδάκις. Από ... «Τα σχόλια του Τρίτου»
Άντε και καλή μας τύχη μάγκες.
Μια ματιά στο πέλαγο:
http://www.hig.se/~lbn/Kurser/IndorgC/Nonaka_etal_2000_SECI.pdf
