Αισθάνομαι ότι δεν έχει αλλάξει τίποτε στην ουσία των αντιλήψεών μας για την έννοια της σύγχρονης Δημοκρατίας 1,5 χρόνο μετά από τη δημοσίευση του άρθρου μου για την επιτυχία του αυτοδιοίκητου με τον Καλλικράτη. Παρατηρώ ότι οι πολιτικές αντιλήψεις μας για την αλλαγή που χρειάζεται η Δημοκρατία μας μέσα από μια "ειρηνική επανάσταση" μεταρρυθμίσεων που επιδιώκεται αναντίρρητα από όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου είναι το λιγότερο ηθικά διαστρεβλωμένες. Γιατί η κάθε λογής επανάσταση δεν αναζητά απεγνωσμένα την αποκατάσταση της πολιτικής σταθερότητας ή την αντικατάσταση της εξουσίας. Επιδιώκει να επιλύσει πολιτικά το θεμελιώδες πρόβλημα της κάθε σύγχρονης δημοκρατίας: τον ηθικό μετασχηματισμό εξουσίας. Παραθέτω, λοιπόν, κάποια από τα "παράλογα" ηθικά επιτεύγματα της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας μας και πως εμείς οι απλοί άνθρωποι δε συμβάλλουμε στον ηθικό εκδημοκρατισμό αυτής κοινωνίας:
"Υπάρχει ένα παράλογο στην ιστορία: τα λάθη νομοτελειακά επαναλαμβάνονται. Αυτοί που έζησαν τη Χούντα και εμπνεύστηκαν από τις ιδέες του Μάη του ’68 και τη δυναμική του Πολυτεχνείου, βολεύτηκαν τα τελευταία 30 χρόνια στις παχυλές ενισχύσεις των συμμάχων μας όπως έκαναν οι προπάτορές τους. Έφαγαν ψωμί και ξέχασαν ότι το χρέος τους ήταν να μετασχηματίσουν τις ιδέες αυτές σε κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες. Με μια αβάσταχτη ελαφρότητα, τα ίδια πρόσωπα που βίωσαν τις ευεργετικές ιδιότητες μιας επανάστασης αποδεικνύονται το λιγότερο κατώτεροι των ευθυνών τους να τιθασεύσουν την διεφθαρμένη και κακομαθημένη γενιά τους να μη τα θέλει όλα δικά της. Ποιες είναι λοιπόν οι αξίες και οι αντιλήψεις που καταφέραμε να εμποτίσουμε τη γενιά μας για να εξαγνίσουμε τα φοβικά σύνδρομα των ανελεύθερων δημοκρατιών, των στρατιωτικών κατοχών και των πολέμων και να απελευθερώσουμε δημοκρατικά την κοινωνία μας;
Παράλογο 1. Αυτός που ζει μέσα στον (φαύλο) κύκλο αλλά μάχεται συνεχώς με τις ιδέες, τις αντιλήψεις, τις πράξεις του να σπρώξει τα όρια πιο πέρα, καλείται εν τέλει πουλημένος μετά από πολλές άκαρπες προσπάθειες να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας. Αυτός που στέκεται έξω από τον κύκλο εκφράζοντας τις αιρετικές του ιδέες προς τον κύκλο είναι το λιγότερο ένας επαναστάτης χωρίς αιτία. Εγώ που βρίσκομαι μέσα σ’ αυτό το παράλογο; Ζω μέσα ή έξω από τον κύκλο; Πρώτη κατάκτηση της μεταπολίτευσης: την ευθύνη φέρουν πάντα οι άλλοι.
Παράλογο 2. Ο κόσμος έχει ξεχάσει ότι έχει δημοκρατικά κατοχυρωμένη στο σύνταγμα την ελευθερία της έκφρασης και του αυτοπροσδιορισμού, τις οποίες δε μπορεί κανείς να αλλοιώσει αρκεί να μην ευθύνεται για τη ανελευθερία κάποιου άλλου. Διαλέγει να εκφράζει αντίλογο από την ασφάλεια του καναπέ του ενώ στο δρόμο, στη δουλειά θυσιάζει την ειλικρίνειά του φοβούμενος μη χάσει τα κεκτημένα του. Φοβάται να πάρει την ευθύνη των λεγόμενών του και να σταθεί συνεπής στον εαυτό του. Δεύτερη κατάκτηση της μεταπολίτευσης: ο φόβος καθοδηγεί κάθε σκέψη και η ασυνέπεια κάθε πράξη.
Παράλογο 3. Μια φοβική κοινωνία συνήθως δεν ακούει. Μιλά ακατάπαυστα για να κρύψει την ανασφάλειά της και αφήνει λίγο χρόνο στο συνομιλητή της για να ακουστεί. Όταν ο κάθε συνομιλητής πάρει το λόγο, μονολογεί για να μη χάσει το δικαίωμα του να εκφραστεί στο λίγο χρόνο που έχει. Η πολυφωνία και η πολυσυλλεκτικότητα απόψεων είναι προαπαιτούμενα για την υπέρβαση της φοβίας της λογοκρισίας και την ισόνομη χρήση της ελευθερίας του λόγου. Τρίτη κατάκτηση της μεταπολίτευσης: δε μάθαμε να ακούμε για να μάθουμε να κουβεντιάζουμε."
Αν και δεν μου αρέσουν οι βίαιες επαναστάσεις, θα έρθω να συμφωνήσω με τον Νίτσε από το βιβλίο του «Τάδε έφη Ζαρατούστρα»:
"Υπάρχει ένα παράλογο στην ιστορία: τα λάθη νομοτελειακά επαναλαμβάνονται. Αυτοί που έζησαν τη Χούντα και εμπνεύστηκαν από τις ιδέες του Μάη του ’68 και τη δυναμική του Πολυτεχνείου, βολεύτηκαν τα τελευταία 30 χρόνια στις παχυλές ενισχύσεις των συμμάχων μας όπως έκαναν οι προπάτορές τους. Έφαγαν ψωμί και ξέχασαν ότι το χρέος τους ήταν να μετασχηματίσουν τις ιδέες αυτές σε κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες. Με μια αβάσταχτη ελαφρότητα, τα ίδια πρόσωπα που βίωσαν τις ευεργετικές ιδιότητες μιας επανάστασης αποδεικνύονται το λιγότερο κατώτεροι των ευθυνών τους να τιθασεύσουν την διεφθαρμένη και κακομαθημένη γενιά τους να μη τα θέλει όλα δικά της. Ποιες είναι λοιπόν οι αξίες και οι αντιλήψεις που καταφέραμε να εμποτίσουμε τη γενιά μας για να εξαγνίσουμε τα φοβικά σύνδρομα των ανελεύθερων δημοκρατιών, των στρατιωτικών κατοχών και των πολέμων και να απελευθερώσουμε δημοκρατικά την κοινωνία μας;
Παράλογο 1. Αυτός που ζει μέσα στον (φαύλο) κύκλο αλλά μάχεται συνεχώς με τις ιδέες, τις αντιλήψεις, τις πράξεις του να σπρώξει τα όρια πιο πέρα, καλείται εν τέλει πουλημένος μετά από πολλές άκαρπες προσπάθειες να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας. Αυτός που στέκεται έξω από τον κύκλο εκφράζοντας τις αιρετικές του ιδέες προς τον κύκλο είναι το λιγότερο ένας επαναστάτης χωρίς αιτία. Εγώ που βρίσκομαι μέσα σ’ αυτό το παράλογο; Ζω μέσα ή έξω από τον κύκλο; Πρώτη κατάκτηση της μεταπολίτευσης: την ευθύνη φέρουν πάντα οι άλλοι.
Παράλογο 2. Ο κόσμος έχει ξεχάσει ότι έχει δημοκρατικά κατοχυρωμένη στο σύνταγμα την ελευθερία της έκφρασης και του αυτοπροσδιορισμού, τις οποίες δε μπορεί κανείς να αλλοιώσει αρκεί να μην ευθύνεται για τη ανελευθερία κάποιου άλλου. Διαλέγει να εκφράζει αντίλογο από την ασφάλεια του καναπέ του ενώ στο δρόμο, στη δουλειά θυσιάζει την ειλικρίνειά του φοβούμενος μη χάσει τα κεκτημένα του. Φοβάται να πάρει την ευθύνη των λεγόμενών του και να σταθεί συνεπής στον εαυτό του. Δεύτερη κατάκτηση της μεταπολίτευσης: ο φόβος καθοδηγεί κάθε σκέψη και η ασυνέπεια κάθε πράξη.
Παράλογο 3. Μια φοβική κοινωνία συνήθως δεν ακούει. Μιλά ακατάπαυστα για να κρύψει την ανασφάλειά της και αφήνει λίγο χρόνο στο συνομιλητή της για να ακουστεί. Όταν ο κάθε συνομιλητής πάρει το λόγο, μονολογεί για να μη χάσει το δικαίωμα του να εκφραστεί στο λίγο χρόνο που έχει. Η πολυφωνία και η πολυσυλλεκτικότητα απόψεων είναι προαπαιτούμενα για την υπέρβαση της φοβίας της λογοκρισίας και την ισόνομη χρήση της ελευθερίας του λόγου. Τρίτη κατάκτηση της μεταπολίτευσης: δε μάθαμε να ακούμε για να μάθουμε να κουβεντιάζουμε."
Αν και δεν μου αρέσουν οι βίαιες επαναστάσεις, θα έρθω να συμφωνήσω με τον Νίτσε από το βιβλίο του «Τάδε έφη Ζαρατούστρα»:
«Αν θέλεις να φτιάξεις ένα νέο κόσμο, πρέπει να καταστρέψεις τον παλιό, όπως το πουλί σπάει το τσόφλι για να βγει στη ζωή»
