Να σου πω την αλήθεια, φίλε αναγνώστη, είναι ανώφελο πια να σε παραφουσκώνω συνεχώς με σάπιες πληροφορίες που σε τρομοκρατούν. Τον ρόλο αυτό καλά κρατούν τα μεγάλα ΜΜΕ. Ψέμματα, συνομωσίες, προδωσίες. Απολύσεις, ανεργία. Μειώσεις μισθών, κατάργηση επιδομάτων, κατάργηση κατώτατου μισθού. Υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, λουκέτα, αυτοκτονίες. Τράπεζες, εγκληματικότητα, τοκογλυφία. Φόροι, νέοι φόροι, πιο νέοι φόροι. Ξέρω σε θέλουν τρομοκρατημένο. Έτοιμο να τα δεκτείς όλα. Το τελευταίο που θέλω είναι να σου μαυρίσω την ψυχή. Μην τα δέχεσαι όλα άκριτα. Μην είσαι μοιρολάτρης. Το καταλαβαίνεις ότι φταίει η εποχή. Σε σπρώχνει να αναθεωρείς συνεχώς τους στόχους και τα σχέδιά σου. Συμβαίνει συνεχώς και σε όλους. Όπως όταν χωρίζεις. Βρίσκεις άλλη/ον. Τόσο εύκολο. Τι γίνεται, όμως, στο διάστημα εκείνο που οδηγείσαι από το τέλος μιας εποχής στην αυγή μιας άλλης; Είναι άλλο ένα της ζωής μας ταξίδειον. Να το θυμάσαι, είναι σαν να βρίσκεσαι μεσοπέλαγα. Ο χρόνος του ταξιδιού σε γεμίζει με σκέψεις, αδημονή. Αναμοχλεύεις τις αναμνήσεις σου. Αναζητάς τον προορισμό σου. Τη στιγμή που θα πατήσεις το πόδι σου στο νέο χώμα, ξέρεις πολύ καλά τι πρέπει να κάνεις. Αρκεί να ταξιδεύεις. Ψυχή τε και σώματι.
Το ταξίδι σ’έχει φουσκώσει, όπως κι εμένα. Δε θέλεις άλλα λόγια του αέρα. Δε θέλεις άλλον ένα να σου χαϊδέψει λίγο ακόμη τ’αυτιά για το πόσο ικανός είσαι. Βιώνεις την αδικία γύρω σου. Δουλεύεις σε έναν κακοπληρωτή εργοδότη. Δουλεύεις υπερωρίες και δεν το λες. Δε ξέρεις αν θα έχεις δουλειά αύριο, ανασφάλεια. Δεν βρίσκεις δουλειά. Μια δουλειά που σε εκφράζει. Σε απέρριψαν γιατί προτίμησαν κάποιον με λιγότερα προσόντα και απαιτήσεις. Ξέρεις ότι έχεις τη γνώση, την τόλμη και τα κότσια. Ξέρεις ότι δε ζητάς ένα κομμάτι ψωμί αλλά μια θέση σ’αυτόν τον κόσμο. Χρεώθηκες να πληρώσεις γιατί τόλμησες να έχεις όνειρα. Να πιάσεις μια δουλειά ρε’συ. Να βγάλεις το σαράκι που σε τρώει. Να νιώσεις λίγη αυτοεκτίμηση. Ότι κάτι άφησες πίσω σου, στον διπλανό σου και τον μακρυνό σου. Να νιώσεις άνθρωπος, χρήσιμος στην κοινωνία.
Όλοι κάνουμε το ταξίδι μας. Άλλοι σε τράτες, άλλοι σε κρουζιερόπλοια, άλλοι σε πειρατικά. Δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις διαφυγής. Δε θέλω να σε ποτίσω με λόγια ευφάνταστα, λόγια που δανείστηκα από το ένα εναλλακτικό μπλογκ, λέξεις που ξεστόμισε ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, καλές πρακτικές, παραδείγματα προς μίμηση. Βαρέθηκα τις έτοιμες λύσεις από το ράφι. Σου φουσκώνουν πιο πολύ το μυαλό. Σε κάνουν ακόμη πιο ανυπόμονο, πιο αναποφάσιστο, πιο ανεύθυνο, πιο ασυνεπή. Και μετά παραίτηση. «Αφού το βλέπεις, δε πάει άλλο». «Και πως θα βρούμε τα λεφτά;». «Άστο καλύτερα, χάσιμο χρόνου». Βάλ’το καλα΄στο μυαλό σου. Αν δε λερώσεις τα χέρια σου, δε φτιάχνεις τίποτα. Δεν υπάρχει παρθενογένεση. Δούλεψε για να πλάσεις το αυθεντικό. Κυνήγησε το αυθόρμητο, αλλά κάνε το αληθινό. Πρωτίστως για σένα. Και μετά θα’ρθουν και τα φράγκα.
Γύρισε στη φύση!
Μήπως το τσιμεντένιο και γκρίζο αστικό τοπίο σε κάνει να μελαγχολείς; Μήπως καταπιέζεσαι σε μια δουλειά καρέκλας; Μήπως πιστεύεις ότι οι γνώσεις και το κοφτερό μυαλό σου χαραμίζονται σε τέσσερις τοίχους για το συμφέρον κάποιου ξένου; Μην απογοητεύεσαι και κυρίως ξέχνα τους ψυχολόγους. Αναθεώρησε τους στόχους και βρες τη θέση σου σ’αυτό τον μάταιο κόσμο με μια πρώτη επίσκεψη στο χωριό. Να οξυγονωθεί ο εγκέφαλος. Μην πας βέβαια εκεί που πάνε όλοι. Διάλεξε εσύ το μονοπάτι. Πήγαινε μια μέρα να ρίξεις λίπασμα και να κλαδέψεις τις ελιές με τον θειό σου. Κάψτε τα λιόκλαδα, ψήστε λουκάνικο, φάτε αθότυρο και πιείτε κόκκινο κρασί. Ρώτα επίμονα τη γιαγιά σου να μάθεις πως να περιποιηθείς το δυόσμο, τον μαϊντανό και το σέλινο που φύτεψες στο μπαλκόνι σου. Κάτσε μια μέρα πάνω από το τσουκάλι να μάθεις πως μαγειρεύει η μάνα σου το κουνουπίδι γιαχνί (κι ας μην σ’αρέσει).
Κάνε μια βόλτα στο χωριό. Δες σαν μια ευκαιρία να μάθεις ποια είναι η περιουσία σου, ποια είναι τα κτήματά σου. Αν σκεφτείς πόσους γνωστούς και εμπειρίες έχεις αποκτήσει και πόσο τυχερός/ή είσαι που υπάρχει το διαδίκτυο για να αντλήσεις πληροφορίες για νέες γεωργικές καλλιέργιες, θα καταλάβεις ότι πχ η σαλιγκαροτροφία είναι μια πολύ ανταγωνιστική εξαγωγική επιχείρηση. Σκέψου πόσο περήφανο θα έκανες τον παππού σου αν δούλευες τα ίδια χώματα που μεγάλωσαν τον πατέρα σου, κι εσένα ακόμη.
Ζωή ποδήλατο
Έχεις παρατηρήσει ότι πληθαίνουν οι ποδηλάτες γύρω σου τελευταία. Αν είσαι ένας από αυτούς, θα έχεις συνειδητοποιήσει ότι το ποδήλατο δε σου προσφέρει μόνο την ευκαιρία να γυμναστείς αλλά και να εξοικονομήσεις χρήματα στις μετακινήσεις σου και βέβαια να μην επιβαρύνεις το φυσικό περιβάλλον γύρω σου. Αν έχεις αρχίσει να πιστεύεις ότι πλέον το ποδήλατο θα συνεχίσει να γίνεται τρόπος ζωής για πάρα πολλούς, τότε σίγουρα θα υπάρχει ανάγκη για νέα καταστήματα πώλησης ποδηλάτων. Γιατί δεν πιέζεις τον δήμο να διαθέσεις προς ενοικίαση τα δημοτικά ποδήλατα, που παρεπιπτόντως σκουριάζουν στα κλειστά σημεία ενοικίασης; Κι αν σου φαίνεται αυτό τόσο δύσκολο, γιατί δεν μετατρέπεις το υπόγειο του σπιτιού σου σε μινι συνεργείο συντήρησης και μεταποίησης ποδηλάτων; Λύσε και δέσε παλιά σου ποδήλατα για να μάθεις τη δουλειά. Περιποιήσου ποδήλατα συγγενών σου, που χρειάζονται βαφή, νέα ανταλλακτικά για να τους ενθαρρύνεις να ανέβουν πάλι στο ποδήλατο, να νιώσουν και πάλι παιδιά. Δείξε στους φίλους σου πόσο εύκολα μετατρέπει ένας ηλεκτροκινητήρας ένα ποδήλατο σε οικολογικό σκούτερ.
Κι αν δεν τα καταφέρνεις καλά με τις βίδες και τα κατσαβίδια, τότε κάνε το ποδήλατό σου επιχείρηση ταχυμεταφορών. Κάντο όπως ο θεσσαλονικιός Κώστας Συμελίδης (bike2door.gr) ο οποίος μεταφέρει δέματα μέσα στην πόλη γρήγορα, οικονομικά και οικολογικά. Πόσοι από εσάς δεν μπορείτε να αφήσετε ούτε μια στιγμή το μαγαζί σας ή το πόστο σας για να πεταχτείτε και να παραλάβετε ή να παραδώσετε κάτι επείγον;
Ανακύκλωσέ το ή κάν’το μόνος σου!
Όσο πληθαίνουν οι ποδηλάτες γύρω σου, τόσο πληθαίνουν και τα υπαίθρια παζάρια. Ανταλλακτικά παζάρια. Παζάρια με μεταποιημένα ενδύματα και κοσμήματα. Φεστιβάλ χειροτεχνίας και οικοτεχνίας, όπως το «Εν Οίκω». Όσο το εισόδημα θα συρρικνώνεται, τα εμπορικά καταστήματα θα χάνουν τζίρο γιατί ο κόσμος θα τριγυρνά σε λαϊκές και παζάρια για φθηνές λύσεις. Αν για κάποιους/ες από εσάς το χόμπι σας είναι να μεταποιείτε παλαιά σκεύη, ενδύματα, κοσμήματα, συσκευές κα, τότε ξεκινήστε να λαδώνετε τις μηχανές σας γιατί ο κόσμος αναζητά ήδη νέες λύσεις που ικανοποιούν πάγιες ανάγκες. Αν οι καλλιτεχνικές σας δημιουργίες πιστεύετε ότι ξεπερνούν το όρια αυτής της πόλης ή/και χώρας, τότε φτιάξτε και μια σελίδα στο etsy.com όπου μπορείτε να προωθήσετε τη δουλειά σας σε όλο τον κόσμο.
Αν κάθεστε από τη μέσα πλευρά του ταμείου, μην απογοητεύεστε με την πτώση του τζίρου στο κατάστημά σας. Δεν φταίει σε όλα η κρίση αλλά κι ούτε υπάρχει απομηχανής θεός. Μη βραχυκυκλώνετε. Αν είχατε βγει μια βόλτα στην εξοχή, όπως παραπάνω, θα είχατε ήδη γεμίσει ιδέες κι ελπίδα για μια νέα αρχή. Όπως μια νεάρη καταστηματάρχης από τη Θεσσαλονίκη, η οποία ενοικιάζει με επιτυχία τα εμπόρευματά της, ρούχα εμπιγιέ, τουαλέτες και ταγιέρ επίσημα για ξεχωριστές εξόδους, αντί να τα πωλεί. Απευθυνόμενος κυρίως στις κυρίες, πόσα ρούχα ιδιαίτερων περιστάσεων δεν σκλαβώνονται στις ντουλάπες σας; Απελευθερώστε τα!
Αν ο παλιός σου Η/Υ σέρνεται, δε χρειάζεται να αγοράσεις άλλο. Κατ’αρχήν αναλογίσου το μικρό κινεζάκι που μεγαλώνει δίπλα στα ψηφιακά σου σκουπίδια. Δεν του αξίζει τέτοια τύχη. Μπορείς απλά να ρωτήσεις ένα φίλο σου πληροφορικάριο, να πιάσεις την κουβέντα στον τεχνικό της γειτονιάς σου, να μπεις σε κάποιο forum στο διαδίκτυο. Ρωτώντας πάνε στην πόλη και στο ταξίδι μέχρι εκεί θα μπορούσες να μάθεις ότι ίσως να μην χρειάζεσαι καμία αναβάθμιση αν βάλεις linux αντί windows. Θέλεις να πάρεις ipad, ντε και καλά γιατί είναι της μόδας. Θέλεις να πληρώσεις μια περιουσία σε μια συσκευή που κάνει λιγότερα από τον φορητό σου; Αν σου αρέσει απλά η αίσθηση της αφής στην οθόνη, ρώτα και θα βρεις σίγουρα έναν τεχνικό που μπορεί να μετατρέψει την παλιά σου CRT ή ακόμη και TFT σε οθόνη αφής. Οι καιροί επιβραβεύουν τους πολυμήχανους, αυτούς που πιάνουν τα χέρια τους και καταφέρνουν να αποκτούν προστιθέμενης αξίας δεξιότητες.
Ζωή διαδίκτυο
Αν είστε από αυτούς που πιστεύουν ότι η ζωή δεν είναι εκεί έξω αλλά εκεί μέσα (στα κοινωνικά δίκτυα), υπάρχει και για εσάς η λύση: social sitting. Ναι, οι πιο έξυπνοι θα έχουν καταλάβει ήδη ότι υπάρχει συνάφεια με το baby sitting. Ακόμη κι αν, λοιπόν, είστε εθισμένοι με τα κοινωνικά δίκτυα (και το παραδέχεστε), μη ντρέπεστε γι’αυτό. Ξεπεράστε το. Είμαι σίγουρος ότι δεν αντιμετωπίζετε κάποιο σοβαρό πρόβλημα κοινωνικοποίησης. Ακόμη κι αν οι άλλοι σας θεωρούν τεμπέληδες, αποδείξτε τους το αντίθετο ξεκινώντας από την ζεστασιά του σπιτιού σας να δημιουργείτε, να διατηρείτε και να ενημερώνετε τους λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter, LinkedIn) ενός φίλου επαγγελματία ή ενός καταστήματος που δεν διαθέτει είτε τη γνώση είτε τον ελεύθερο χρόνο για να το κάνει. Που ξέρετε, ίσως οι δουλειές σας να πάνε τόσο καλά που να καταφέρετε να ανοίξετε το δικό σας διαφημιστικό γραφείο.
Αν είσαι πάλι ένας από τους ανώνυμους ακτιβιστές hackers, που είδε με αποτροπιασμό το κλείσιμο της σελίδας διαμοιρασμού αρχείων Megaupload.com και την απαγγελία κακουργήματος στους ιδρυτές και υπαλλήλους της, και που μάχεται ενάντια στον νόμο ACTA και στον περιορισμό της ελεύθερης πρόσβασης, υπάρχει στ’αλήθεια και για σένα μια ευκαιρία απασχόλησης σ’αυτόν τον άδικο κόσμο: εντόπισε λάθη (bugs) στον περιηγητή (browser) Chrome της Google και κέρδισε μέχρι 1337$ ανά bug. Σε όσους αυτά ακούγονται κινέζικα, ο Chrome είναι μια εφαρμογή ανοιχτού κώδικα, που σημαίνει ότι καθένας από εμάς έχει πρόσβαση στις γραμμές κώδικα από τις οποίες αποτελείται το πρόγραμμα για να τις εξετάσει και να διορθώσει τυχόν προβλήματα δυσλειτουργίας.
Κι αν είστε απ’αυτούς που μόλις γυρίσατε από μια βόλτα εκεί έξω στη φύση, τότε ίσως να επιστρέφετε στην πόλη απογοητευμένοι γιατί βλέπετε το λάδι που μαζέψατε με τόσο κόπο αυτή τη χρονιά να παραμένει αναξιοποίητο στις δεξαμενές του αγροτικού συνεταιρισμού της περιοχής σας. «Φταίνε οι χαμηλές τιμές του λαδιού» λένε όλοι, από το καφενείο του χωριού μέχρι τους ειδικούς του συνεταιρισμού. Αν είστε κάπως προβληματισμένοι πάνω στο ρόλο και την επιτυχία του αγροτικού συνεταιρίζεσθαι στην περιοχή σας, τότε γιατί να μην προσπαθήσετε μόνοι σας να εκμεταλλευτείτε την προώθηση του ελαιολάδου σας μέσω του διαδικτύου; Κάντο όπως η κυρία Κολοκοτρώνη, που ανέδειξε το λάδι της περιοχής της, βιολογικής καλλιέργειας από παραγωγό της Πελοποννήσου, στη ιστοσελίδα oliveology.co.uk και πλέον το πουλά σε λιανική και χονδρική στη Βρετανία. Δεν είναι δα ανάγκη να κάνεις κάτι τόσο ευφάνταστο και εξωπραγματικό για να πετύχεις. Αρκεί να αγαπάς αυτό που κάνεις.
Το τέλος
Είναι αυτή η αρχέγονη συνείδηση του τέλους. Μην πάει ο νους σε μακάβρια πράγματα. Το παρεξηγημένο τέλος που στην ουσία παραπέμπει στην εκπλήρωση ενός σκοπού. Της κορυφαίας ανάγκης που μοιραζόμαστε αθόρυβα αλλά κάνουμε λίγα για να την ικανοποιήσουμε. Την ανάγκη της αυτοπραγμάτωσης. Κι αν δεν κατάλαβες ακόμη τι εννοώ, αυτό το κάτι που επιδιώκουμε όλοι να καταφέρουμε να γίνουμε. Κάτι χρήσιμο για τους εαυτούς μας και τους γύρω μας. Να καταφέρουμε να γεμίσουμε το κενό. Να μην καλύπτουμε την ανασφάλεια με ένα νέο κινητό ή ακίνητο. Να πετύχουμε τον έναν και μοναδικό σκοπό, τον αυτοσκοπό.
Να μιλήσουμε για αυτά που έχουν πραγματικά νόημα για τη ζωή μας. Να αναζητήσουμε μια δουλειά που μας εκφράζει. Να επενδύσουμε σε μια επιχειρηματικότητα που μας γεμίζει. Να δούμε τις ανάγκες των γύρω μας ως τον αυτοσκοπό μας. Να μάθουμε να προσφέρουμε λύσεις στις ανάγκες των γύρω μας. Ανιδιοτελώς ή ακόμη κι από θεμιτό συμφέρον. Να αναζητούμε συνέχεια το γιατί. Για τί έχουν πραγματικά ανάγκη. Δε χρειαζόμαστε περισσότερες ή νέες λύσεις από αυτές που υπάρχουν. Χρειαζόμαστε οι σωστές λύσεις να ικανοποιούν τις σωστές ανάγκες.
*παράφραση του «Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος. Να παλεύεις χωρίς να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή, αυτό είναι η αληθινή ελευθερία» από την Ασκητική του Καζαντζάκη
